5 redenen waarom je geen vrijwilligerswerk of stages moet doen in een ‘wees’huis

1. Kinderen horen niet in een weeshuis, maar in een gezin

80% van de naar schatting 5,4 miljoen kinderen in weeshuizen wereldwijd heeft op zijn minst één levende ouder. De kinderen belanden vaak in een weeshuis door armoede. Ze zijn geen wees en daarom is de term weeshuis niet correct. Ouders uit arme gebieden moeten ondersteuning krijgen, zodat ze zélf voor hun kinderen kunnen zorgen. Onderdak bij familie of in een pleeggezin is een veel betere plek dan een tehuis. Opgroeien in een tehuis heeft vaak een negatief effect op de gezondheid, ontwikkeling en kansen voor de toekomst van een kind. Dit komt vooral door het gebrek aan individuele aandacht. 300 onderzoeken uit meer dan 60 landen laat zien dat kinderen zich beter ontwikkelen in een gezinsomgeving en dat langdurig verblijf in een tehuis schadelijk is voor de cognitieve, emotionele en sociale ontwikkeling (bron: The Lancet https://www.thelancet.com/commissions/deinstitutionalisation)

2. Vrijwilligers en stagiairs dragen bij aan hechtingsproblemen

Kinderen hebben een stabiele en voorspelbare relatie nodig met hun opvoeders. Hechting is een belangrijk onderdeel van de ontwikkeling van kinderen. Als je bezoekers komen en gaan verstoren zij deze ontwikkeling. Er is geen continuïteit dus is de kans groot dat kinderen last krijgen van hechtingsproblemen. Een hechtingsstoornis is een ernstig psychiatrisch ziektebeeld. Het is zelfs wetenschappelijk aangetoond dat een verstoorde hechting een negatief effect heeft op de hersenontwikkeling van heel jonge kinderen.

3. ‘Wees’huizen zijn big business 

80% van de kinderen in een ‘wees’huis zijn geen wees. Ze hebben nog één of beide ouders en of andere familieleden. Maar een vol tehuis betekent een volle kassa. Immers hoe voller een tehuis, hoe meer donaties en cadeaus van vrijwilligers, stagiairs of andere bezoekers. Om de tehuizen vol te houden worden kinderen soms zelfs onder valse voorwendselen weggehaald bij hun families. Soms is er zelfs sprake van kinderhandel.

4. ‘Wees’huizen dragen bij aan het uit elkaar vallen van gezinnen 

Steunen van kwetsbare kinderen  in ontwikkelingslanden is populair. Veel mensen willen graag ‘iets goeds’ doen. Ze sturen geld of brengen als bezoeker geld en cadeaus mee, en blijven ook na hun vertrek  geld sturen. Hoe meer geld er naar tehuizen gaat, hoe aanlokkelijker ze worden voor gezinnen die in armoede leven. Deze gezinnen denken ten onrechte dat hun kinderen in een tehuis een betere toekomst hebben dan thuis.

5. Toegang tot kwetsbare kinderen wordt normaal

Door het openstellen van een tehuis voor stagiairs, vrijwilligers of toeristen, zijn kwetsbare kinderen óók toegankelijk voor mensen met verkeerde intenties. Er zijn verschillende zaken bekend van misbruik en mishandeling door vrijwilligers in een tehuis of door mensen die deze huizen runnen.

Kritiek

Op deze boodschap is komt regelmatig kritiek. Want ‘er ís niet anders voor deze kinderen’. Of: ‘Anders komen deze kinderen op straat, in de prostitutie of een andere zeer schadelijke situatie terecht’.

Toch zijn er in heel veel landen vormen van alternatieve zorg beschikbaar. En is er een massale beweging gaande van lokale organisaties en overheden in het Zuiden, die actief werken aan het opzetten van gezinsgerichte zorg. Bovendien kan met het bedrag dat het kost om kinderen in een tehuis te laten opgroeien, vaak 10x zoveel kinderen in de gemeenschap gesteund worden. Tijdens de coronacrisis is het grootste deel van de kinderen in tehuizen naar familie teruggekeerd. Het is nu zorg dat zij met de juiste ondersteuning bij hun families kunnen blijven wonen. Hoe mooi zou het zijn als Nederlandse vrijwilligers daar in de toekomst een bijdrage aan kunnen leveren!

Initiatiefnota en onderzoek naar weeshuistoerisme

Door alle aandacht voor weeshuistoerisme en de schadelijke gevolgen ervan, heeft de VVD eind 2018 een initiatiefnota gepresenteerd, met beleidsvoorstellen om weeshuistoerisme tegen te gaan.  Er volgde een hoorzitting in de Tweede Kamer waar wetenschappers en ngo’s steun uitspraken voor de initiatiefnota. In het debat met minister Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking dat volgde, zegde de minister toe onderzoek te gaan doen naar weeshuistoerisme en te gaan kijken of regelgeving wenselijk en mogelijk is en wat de rol van de overheid en maatschappelijke organisaties moet zijn. Ook wil ze meer weten over de aard en omvang van vrijwilligerswerk en stages vanuit Nederland. Naar verwachting verschijnt het rapport en de kabinetsreactie voor het eind van het jaar.

Patricia Nieuwenhuizen,  Coördinator Better Care Network Netherlands

Meer weten en de ontwikkelingen volgen?

www.bettercarenetwork.nl

inschrijven voor de maandelijkse nieuwsbrief van Better Care Network Netherlands

www.stopweeshuistoerisme.nl