Het schenken of verkopen van alcoholische dranken is gehouden aan een aantal eisen. Die zijn opgesteld door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het Ministerie VWS heeft op dit gebied als doel het bevorderen en beschermen van de gezondheid van burgers. De eisen zijn vastgelegd in de Alcoholwet (Alcoholwet - BWBR0002458 op overheid.nl). Een aantal zaken zijn belangrijk als je alcoholische dranken wil gaan verkopen of schenken. Vooral op het gebied van
- personen (wie mag er alcohol schenken of verkopen en aan wie?)
- gebouwen of locaties (niet in ieder gebouw of elke gelegenheid mag alcohol worden geschonken)
Verkopers of verstrekkers van alcoholische dranken
Mensen die alcohol schenken of verkopen hebben een extra verantwoordelijkheid. Alcohol heeft immers impact of het gedrag en de gezondheid van mensen. Daarom moet iemand die alcohol verkoopt of schenkt, voldoen aan eisen.
Sociale hygiëne
Om alcohol te schenken worden er aan medewerkers eisen gesteld. Volgens de Alcoholwet moet er een Alcoholwetvergunning zijn verstrekt, voordat er alcohol mag worden geschonken of verkocht. Leidinggevenden op deze vergunning moeten in bezit zijn van een Verklaring sociale hygiëne en zijn bijgeschreven in het Register Sociale Hygiëne (registersocialehygiene.nl). Dit register heeft een koppeling met het Basisregister Persoonsgegevens, waardoor inschrijvingen via DigiD kunnen worden gedaan. Het Register Sociale Hygiëne is van kracht sinds 1 juli 2023 en houders van (eerdere) erkenning, certificaat of diploma van bijvoorbeeld Stichting Vakbekwaamheid Horeca (SVH) of degenen met een specifieke Mbo-opleiding hebben 5 jaar de tijd om hun registratie te laten opnemen in het Register Sociale Hygiëne.
Vrijwilligers
Vrijwilligers hoeven geen inschrijving in het Register Sociale Hygiëne te hebben, maar dienen wel een Instructie Verantwoord Alcohol schenken (IVA) te hebben gevolgd. Een gratis IVA-certificaat is via een e-learning bij Vereniging NOV te behalen: Gratis E-learning Instructie Verantwoord Alcohol schenken.
Toestemming voor horeca nodig
Wat er precies onder horeca wordt verstaan is te uitgebreid om op deze plaats te behandelen. Wat belangrijk is, is dat er een vergunning is om horeca-activiteiten te ondernemen. Het bestemmingsplan moet er allereerst in voorzien. Op ruimtelijkeplannen.nl kan, aan de hand van het adres van een gebouw, worden gevonden welke bestemming er van overheidswege is gegeven aan het gebouw. Als er horeca is toegestaan, is er aangegeven welke categorieën van horeca er mogelijk zijn. Dat verschilt per gemeente. Als het gaat om een tijdelijke gelegenheid, dan kan er een ontheffing worden aangevraagd bij de gemeente.
Gelegenheden waar alcohol wordt geschonken of verkocht
Veel vrijwilligers zijn actief in een dorpshuis, buurthuis of vereniging. Als er op deze plekken alcohol wordt geschonken, worden dit para-commerciële activiteiten genoemd. De horeca-activiteiten van deze para-commerciele organisaties vormen niet de kern, maar zijn ondersteunend. Een para-commerciële onderneming waar alcohol wordt geschonken of verkocht, heeft ten minste twee bestuurders, leidinggevenden of beheerders met een inschrijving in het Register Sociale Hygiëne. Tijdens openingstijden moet er tenminste één persoon aanwezig zijn met een dergelijke inschrijving of de Instructie Verantwoord Alcohol Schenken (zie: Gratis E-learning Instructie Verantwoord Alcohol schenken) hebben gevolgd.
Voor het verkopen of schenken van alcohol kan een exploitatievergunning worden vereist door de gemeente. Een gemeente mag zelf bepalen of horecagelegenheden een exploitatievergunning nodig hebben. Verder moet er ook een alcoholvergunning worden aangevraagd bij de gemeente.
Bestuursalcoholreglement
Voor verenigingen, stichtingen en buurthuizen die alcohol schenken of verkopen is er een bestuursalcoholreglement voorgeschreven. In art.9 van de Alcoholwet is beschreven waarom dit er moet zijn (dat is: op verantwoorde wijze alcohol schenken of verkopen) en wat er in het reglement moet staan (zoals de opleiding of instructie van mensen en de naleving van het reglement). Voorbeelden van zo'n reglement zijn er meer dan voldoende te vinden op internet. Check hierbij wel, of de voorwaarden zoals genoemd in art. 9 van de Alcoholwet voldoende zijn verwerkt.
Festivals en evenementen
Tijdelijke locaties, zoals festivals of evenementen waar alcohol wordt verkocht of geschonken, zijn ook gehouden aan verplichtingen vanuit de Alcoholwet en het Alcoholbesluit. Een evenement is een tijdelijke gelegenheid waar alcohol wordt verkocht of geschonken. Hierbij is een tapontheffing nodig. Dat is een ontheffing vanuit de Alcoholwet (op basis van art. 35) die een gemeente kan afgeven. Daarbij is het maximaal alcoholpercentage van drank 15%.
Specifieke aandachtspunten
Het verbod om alcohol te schenken of te verkopen aan personen jonger dan 18 jaar of aan beschonken personen, kan in de praktijk als moeilijk worden ervaren. Want, bij een gezamenlijke borrel doet iedereen mee. Als je als barmedewerker niet tapt voor iemand jonger dan 18 jaar kan diegene je onder druk zetten. Of, andere mensen gaan zich ermee bemoeien. De Instructie Verantwoord Alcohol schenken geeft de nodige handreikingen om hiermee om te gaan, maar het helpt sociale veiligheid in het algemeen als bestuursleden of anderen de barmedewerker steunen in geval van twijfel of weigering. Daarmee laat je als bestuur zien dat je de mogelijke impact van alcohol op gezondheid en gedrag belangrijk vindt.
Checklist:
- Mag er in de accommodatie alcohol worden geschonken? Zo ja, wie heeft de vergunningen en zijn die nog geldig?
- Heeft het bestuur een Alcoholbestuursreglement opgesteld en wordt dit periodiek besproken?
- Zijn er minimaal 2 mensen in bezit van een diploma Sociale Hygiëne?
- Heeft de vrijwilliger (16+) achter de bar een Instructie Verantwoord Alcohol Schenken gevolgd? Is de naam of zijn de namen geregistreerd en is er hiervan een lijst aanwezig?
- Heeft de gemeente aanvullende bepalingen of verordeningen die voor alcohol schenken of verkopen in jouw organisatie van toepassing zijn?
Meer informatie
Informatie over de exploitatievergunning: Exploitatievergunning horecabedrijf op Ondernemersplein KVK.
Informatie over Register Sociale Hygiëne: Register Sociale Hygiëne op registersocialehygiene.nl.
De wettekst van het Alcoholbesluit: Regeling - Alcoholbesluit - BWBR0045211 op overheid.nl
De wettekst van de Alcoholwet: Regeling - Alcoholwet - BWBR0002458 op overheid.nl
Meer informatie over de alcoholvergunning: Alcohol verkopen en schenken (alcoholvergunning) op Ondernemersplein KVK.
Informatie over het gebruik van alcohol door minderjarigen en allerlei hulpmiddelen daarbij: NIX18 voor professionals op Trimbos.nl
Tenslotte is er op het Platform Vrijwillige Inzet het Open forum waarop je een vraag of opmerking kunt delen.