Dit bijzondere brinkdorp ligt midden in de provincie Drenthe. Met nog geen driehonderd inwoners verdeeld over nog veel minder huizen, loop je het dorpje in tien minuten rond. Maar dat doet niemand, want er valt heel veel te zien.

Bezoekers

Anders dan op veel andere plekken met cultuur-historisch erfgoed, wonen in dit dorp ook echt mensen. Twee zijn hen zijn Hilly en Loek Wassen. Aan de Brugstraat ligt hun woning met oranje dakpannen, want mensen in Orvelte wonen niet in rijtjeshuizen, maar in vrijstaande woningen en oude Saksische boerderijen. Eind jaren zestig besloot de toenmalige burgemeester dat Orvelte bewaard moesten blijven zoals het was en kreeg het de status beschermd dorpsgezicht. Hilly, die in Orvelte is geboren, keerde er veertig jaar geleden terug met haar man. “Loek had een baan als educatief medewerker bij wat toen de Stichting Orvelte heette. Er kwam een huis vrij en de keuze om er weer te gaan wonen was niet heel moeilijk.” Ze is de derde generatie die er woont en voelt zich hier thuis. En al die bezoekers dan? “Die brengen gezelligheid in het dorp. Bovendien wordt het na vijf uur stil en kunnen we heerlijk in de tuin zitten met een boek en een drankje.”

Orvelte Poort

De organisatie die zich tegenwoordig bezighoudt met het behoud van het karaktervolle dorpje heet de Stichting Orvelte Poort. Afhankelijk van de rondleiding die je er boekt, kun je Hilly of Loek voor je hebben. Hilly is gids in de museumboerderij en Loek in het dorp en erbuiten. “Het dorp zelf is prachtig, maar de omgeving is net zo mooi.” ’s Avonds, als de rust is wedergekeerd, wandelt Loek graag even door het gebied waar hij ook de bezoekers mee naar toe neemt. “Hier zijn sporen van de laatste ijstijd te zien. Een enorme stuwwal heeft riviertjes in het landschap gemaakt. Die zijn drooggevallen, maar de beddingen zijn nog zichtbaar.” Min of meer zeven dagen per week is Loek in touw. Naast het verzorgen van rondleidingen, is hij ook de imker van het dorp en doet allerhande onderhoudswerkzaamheden.
Het echtpaar is zeker niet het enige in het dorp dat zich inzet voor het behoud van het erfgoed. “Er zijn meer dorpsbewoners die wat doen. Ze zetten zich in, net als wij, of runnen een eigen bedrijfje. Zo is er een café, een kaashandel en een winkel met antieke spulletjes. De vrijwilligers melden zich ook aan vanuit andere dorpen, niet iedereen woont hier.”

Samen houden ze de geschiedenis levend: de rondleiders, de klompenmakers, de houtzagers en de smeden.

Geschiedenis

Samen houden ze de geschiedenis levend: de rondleiders, de klompenmakers, de houtzagers en de smeden. Het dorp is natuurlijk altijd toegankelijk, maar de activiteiten en gebouwen alleen tijdens openingstijden. Gedurende het jaar zijn er meerdere speciale feesten waarbij ook nog vrijwilligers van buitenaf komen, zoals het oogstfeest. Loek en Hilly zijn dan ook extra in touw.
Sinds kort doet Loek de rondleidingen samen met zijn zoon. Vanuit Amerika en kort geleden nog Ierland kwam hij terug naar Orvelte, zijn geboortegrond. Toen er een huis vrij kwam, konden Hilly en Loek hun geluk niet op. De vierde en vijfde generatie, in hun Orvelte. Dus naast alle werkzaamheden voor het dorp kunnen ze ook de kleinkinderen naar school brengen. “Ja, we vermaken ons hier wel.”

Foto: deverhalenmaker/Annemieke Dubbeldeman